ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart Failure) เป็นภาวะความผิดปกติของการทำงานของหัวใจ ที่ไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยง เนื้อเยื่อ และอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายได้อย่างเพียงพอต่อความต้องการ รวมถึงไม่สามารถรับเลือดกลับเข้าสู่หัวใจได้ตามปกติ ซึ่งภาวะหัวใจล้มเหลว มีอยู่ 2 ชนิด ดังนี้
- หัวใจห้องล่างขวาล้มเหลว (Right-sided heart failure) โดยปกติหัวใจห้องล่างขวาทำหน้าที่รับเลือดจากร่างกายส่งไปยังปอด หากเกิดภาวะนี้จะทำให้ของเหลวในร่างกายคั่ง เกิดอาการบวมของเท้า ตับโต แน่นท้อง
- หัวใจห้องล่างซ้ายล้มเหลว(Left-sided heart failure) โดยปกติหัวใจห้องล่างซ้ายทำหน้าที่สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย หากเกิดภาวะนี้จะทำให้เลือดคั่งในปอด (น้ำท่วมปอด) ร่วมกับมีอาการบวมที่เท้าได้ เพราะโรคหัวใจล้มเหลวมักจะมีผลกระทบต่อการทำงานของหัวใจทั้งสองด้าน
สาเหตุของการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
ภาวะหัวใจล้มเหลวเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ที่พบมากคือ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ เป็นสาเหตุใหญ่ที่พบบ่อยที่สุด นอกจากนี้ โรคความดันโลหิตสูง โรคกล้ามเนื้อหัวใจ โรคลิ้นหัวใจ โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด สามารถทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้เช่นกัน ทั้งนี้ภาวะหัวใจล้มเหลวไม่ได้เกิดแค่ในเฉพาะผู้สูงอายุเท่านั้น แต่ในกลุ่มคนที่อายุยังน้อย ร่างกายแข็งแรง ก็สามารถเกิดภาวะนี้ได้เช่นกัน แต่ผู้ที่จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงของการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวโดยตรง คือ ผู้ที่มีภาวะอ้วน ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ ผู้ที่ขาดการออกกำลังกาย และพักผ่อนไม่เพียงพอ ผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูง ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง, เบาหวาน
อาการของภาวะหัวใจล้มเหลว
ผู้ป่วยที่เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว อาจมีอาการแรกเริ่มเพียงเล็กน้อย ไปจนถึงมีอาการรุนแรง ดังนี้
- รู้สึกอึดอัด หายใจลำบาก เมื่อออกกำลังกาย
- หายใจลำบากเมื่อนอนหงายหรือนอนราบ
- ตื่นกลางดึกเพราะไอ หรือหายใจลำบาก
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
- ข้อเท้า เท้าหรือขาบวม กดแล้วบุ๋ม
- เวียนศีรษะ หน้ามืด
- เข้าห้องน้ำบ่อยตอนกลางคืน
การรักษาภาวะหัวใจล้มเหลว
เป็นการทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี โดยลดอาการแทรกช้อน ชะลอความก้าวหน้าของโรค ลดปัจจัยที่อาจทำให้เสียชีวิต เช่น หัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง และลดอัตราการเสียชีวิต ซึ่งภาวะหัวใจล้มเหลว สามารถรักษาได้โดยการวิธีเหล่านี้
- รักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร ออกกำลังกาย เพื่อปรับให้ร่างกายสู่สมดุล และเป็นการป้องกันการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวในผู้ที่มีภาวะเสี่ยง และป้องกันการกำเริบโรค
- การใช้ยารักษาภาวะหัวใจล้มเหลวประกอบด้วย กลุ่มยาขับปัสสาวะ กลุ่มยายับยั้งเอ็นไชน์แองจิโอเทนชิน กลุ่มยาปิดกั้นเบต้า กลุ่มยาดิจิทาลิส กลุ่มยาไนเตรท
- การรักษาด้วยการใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อลดภาระการทำงานของหัวใจ และเพิ่มการบีบตัวของหัวใจ
- การรักษาด้วยการผ่าตัด ได้แก่ การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ การผ่าตัดลิ้นหัวใจ การผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ
การดูแลรักษาสุขภาพของตัวเองให้แข็งแรง ทั้งกาย และใจนั้น ถือเป็นสิ่งสำคัญ ที่จะช่วยให้คุณมีความสุขในทุก ๆ วัน ดังคำกล่าวที่ว่า ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐนั่นเองค่ะ ดังนั้น ทุกคนอย่าลืมดูแลสุขภาพตัวเองกันด้วยนะคะ โดยเริ่มง่าย ๆ แค่เพียงทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ดื่มน้ำให้ครบ 8 แก้ว และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงค่ะ
ข้อมูล: www.siphhospital.com และ www.sukumvithospital.com